Dzięki multidyscyplinarności zakładów naukowych i pracowni, uczestnictwu w projektach i innych przedsięwzięciach dotyczących gospodarowania zasobami Bałtyku, Instytut stał się centrum kompetencji i wiedzy, ośrodkiem przetwarzania i wartościowania informacji dotyczącej potrzeb i priorytetów gospodarki morskiej oraz wykorzystania zasobów morza, w tym przestrzeni morskiej.
Podstawowym przedmiotem działania Instytutu jest działalność naukowo-badawcza, wdrożeniowa i doświadczalna, obejmująca problematykę techniczną, technologiczną, ekonomiczną, organizacyjną, ekologiczną i prawną w dziedzinie gospodarki morskiej, przystosowywanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki i polityki morskiej oraz wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Prace badawczo-rozwojowe realizowane są dla administracji rządowej, samorządowej i morskiej oraz dla przedsiębiorstw związanych z gospodarką morską i regionem nadmorskim.
Wiodącymi obszarami aktywności Instytutu Morskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni są:
Instytut Morski pozyskuje projekty i zlecenia na usługi doradcze, eksperckie i badawcze, a także zarządza realizowanymi projektami. Jednocześnie kreuje oraz rozwija międzynarodowe projekty badawczo-rozwojowe wykorzystujące programy oraz fundusze krajowe i międzynarodowe, w tym z Unii Europejskiej. Instytut Morski od wielu lat prowadzi szeroką współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami naukowymi, prowadząc wspólne projekty badawcze. «---
W kolejnych latach obszar aktywności Instytutu Morskiego rozszerzył się. Powstały nowe Zakłady i Pracownie między innymi: Oceanografii, Geoinżynierii, Elektroniki Morskiej, Informatyki, Ekologii i Ochrony Środowiska. Nastąpił również rozwój kadry Instytutu, bazy technicznej oraz wyposażenia. Szczególną rolę odgrywa w nim flota statków badawczych.
Potrzeby współczesnej gospodarki morskiej, w której strategiczne znaczenie zyskuje energetyka, otworzyły dla Instytutu Morskiego nowe obszary działań. Badania związane z rozwojem morskich farm wiatrowych czy morskich instalacji i sieci energetycznych stanowią obecnie wiodącą cześć jego aktywności.
Instytut Morski, od 2019 roku jako jednostka Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, realizuje projekty naukowe oraz badawczo-rozwojowe na rzecz przedsiębiorstw, instytucji oraz organów administracji państwowej związanych z szeroko pojętą gospodarką morską. Jest również partnerem wielu krajowych i międzynarodowych projektów naukowych, a także świadczy usługi eksperckie dla podmiotów takich sektorów i branż, jak: transport, energetyka, ochrona środowiska, ochrona brzegów morskich, turystyka, dziedzictwo kulturowe. «---